Öncelikle yetkilendirilmiş özel güvenlik eğitim kurumlarından yaklaşık 3-4 hafta süren eğitim alınır. Eğitimini mevzuata uygun şekilde tamamlayan kişiler, özel güvenlik denetleme başkanlığı tarafından açıklanmış olan sınav takvimine uygun olarak sınava girerler. Sınavda 60 ve üzeri puan alan adaylar özel güvenlik sertifikası almaya hak kazanırlar. Sınav tarihinden yaklaşık 11 gün sonra açıklanan sınav sonuçlarının ardından özel güvenlik eğitim kurumu tarafından hazırlanan sertifika bağlı bulunan İl’in Özel Güvenlik Şube Müdürlüğü’ne teslim edilir. İlgili Müdürlük tarafından onaylanan sertifika, eğitim kurumunca eğitim almış kişilere teslim edilir. Sertifikasını alan özel güvenlik görevlisi adayı, Sertifikasına ek olarak istenen diğer evrakları ile özel güvenlik kimlik kartı almak için özel güvenlik şube müdürlüğüne başvuruda bulunur. Özel Güvenlik Şube müdürlüğü tarafından yapılan soruşturma neticesinde alt kısımda belirtilmiş olan kriterlere sahip kişilere özel güvenlik kimlik kartı verilir. Özel güvenlik kimlik kartı almış birey resmi olarak özel güvenlik görevlisi olmuş olmakla beraber, Türkiye'nin herhangi bir ilinde mevzuata uygun şekilde görev alabilir.
Özel güvenlik görevlilerinin yetki ve sorumlulukları 5188 sayılı kanunda açık ve net olarak belirtilmektedir. 6136, 5237 ve 5271 sayılı kanunlarda da güvenlik görevlilerinin yetkilerine dair açıklamalar bulunmaktadır.
Özel Güvenlik Görevlilerinin yetkileri 5188 sayılı Özel Güvenlik Hizmetlerine Dair Kanun ve bu kanunun yürütülmesine ilişkin yönetmeliklerle belirlenmiştir. İlgili kanun ve yönetmelikler doğrultusunda, Özel güvenlik personeli, kanunda belirtilen koruma ve özel güvenlik hizmetleri dışında başka bir işte çalıştırılamaz ve çalışmaya zorlanamaz.
5728 sayılı Kanun'un 549. maddesiyle değişik 5188 Sayılı Özel Güvenlik Hizmetlerine Dair Kanun'un Ceza Uygulaması başlıklı 23. maddesinde ise Özel güvenlik görevlileri, görevleriyle bağlantılı olarak işledikleri suçlardan dolayı kamu görevlisi gibi cezalandırılır. Ayrıca Yargıtay 9. Ceza Dairesi; Özel güvenlik görevlilerine karşı işlenmiş suçları, Özel Güvenlik Hizmetlerine Dair Kanun'un 23/2 maddesi uyarınca kamu görevlisine karşı suç işlemiş gibi cezalandırılması gerektiğine hükmetmiştir.
Özel güvenlik görevlisi, sorun çıkaran ve saldırgan tavır sergileyen kişi/kişileri sakinleştirmeyi başaramazsa, öncelikle zor kullanan ilk taraf olmamaya özen göstermelidir. Saldırganın, güvenlik görevlisine vurmak istemesi halinde yapılacak en doğru hareket, bu hareketi savuşturmak ve emniyetli mesafeyi korumak olmalıdır.
Özel güvenlik görelileri, 5188 sayılı kanun ve bu kanunun yürütülmesine ilişkin yönetmelikler doğrultusunda, mülki idari amirlerinin emri altında çalışan yardımcı kolluk kuvvetleridir. Genel olarak şehrin Valiliğine bağlı olan bu kurumlar, İçişleri Bakanlığı, Emniyet Genel Müdürlüğü, Özel Güvenlik Denetleme Başkanlığına bağlı olarak faaliyetlerini yürütmektedirler. Bununla birlikte asayiş ve diğer kişilik haklarının sürdürülmesi ve işlemlerin yapılması için de İl ve İlçe Emniyet müdürlükleri yetkili kılınmıştır.